Panie doktorze, zanim zaczniemy rozmawiać o tym jak uwolnić i wykorzystać potencjał naszego mózgu, musimy w prostych słowach wyjaśnić jak działa ludzki mózg. 

Nasze zachowania kontrolują poszczególne obszary mózgu. Lewa półkula jest analityczna, kontroluje m.in. mówienie, pisanie, czytanie, liczenie oraz  logiczne rozumowanie. Strona prawa działa na poziomie emocji, uczuć, obrazów i dźwięków, kontroluje abstrakcyjne procesy myślowe, szereg reakcji emocjonalnych, poczucie przestrzeni, kształty i wzory. Składa części w całość, nowe informacje przyswaja globalnie. To ośrodek kreatywności i myślenia o tym co jeszcze nie istnieje. Obie półkule połączone są ciałem modzelowatym (spoidłem wielkim), dzięki czemu możliwy jest przepływ elektryczno-chemicznych impulsów, czyli wymiana informacji gromadzonych przez każdą z nich. 

Zazwyczaj tak jest, że jedna z półkul jest dominująca. Czy to oznacza, że możemy być specjalistami tylko w dziedzinach ściśle określonych przez predyspozycje naszego mózgu?  

W większości przypadków tak jest. Jedni są matematykami, chemikami, inni pisarzami, czy artystami. Jedni są skrupulatni i preferują sterylną czystość, inni lepiej odnajdują się w artystycznym nieładzie. Jedni kochają ryzyko i adrenalinę, inni są zachowawczy i żyją wg zasady przezorny zawsze ubezpieczony. Ma to związek z funkcjonowaniem i wykorzystywaniem naszych półkul mózgowych. Nie zawsze tak jednak musi być. Jest duża grupa ludzi, których półkule mózgowe działają w sposób zintegrowany. Takie osoby są bardzo twórcze i wszechstronne. Na zadania i problemy patrzą z szerszej perspektywy. Mają dużo pomysłów i potrafią je przekazywać innym, gdyż charakteryzują się wysokim stopniem komunikacji. Z powodu tej wszechstronności nie potrafią czasami ustalić priorytetów, gdyż wszystko ich interesuje w równym stopniu i chcieliby wszystko robić na raz. W takim przypadku dobrze jest świadomie rozwijać obie półkule, ale tak aby ten proces kontrolować. Dzięki tej wszechstronności polepszymy wyniki w dziedzinach, w których już działamy, a także odkryjemy nowe talenty. 

Rozwiązaniem jest neurofeedback?

Tak, podstawą tej metody jest wykorzystywanie „plastyczności mózgu” polegającej na zdolności neuronów do trwałych przekształceń funkcjonalnych. Neurofeedback to metoda kontrolowanego treningu mózgu polegająca na wykorzystaniu biologicznego sprzężenia zwrotnego. Technika ta - choć znana od kilkudziesięciu lat - rozwinęła się wraz z postępem medycyny i technologii. Biologiczne sprzężenie zwrotne (biofeedback) pozwala na zobrazowanie tych czynności naszego organizmu, których w normalnych warunkach nie dostrzegamy, lub które wymykają się spod naszej kontroli. Neurofeedback jest dla nich rodzajem lustra: wykorzystując sygnał sprzężenia zwrotnego uczymy się lepiej kształtować te procesy. W przypadku neurofeedbacku sprzężenie zwrotne pozwala na przedstawienie graficzne i dźwiękowe czynności mózgu. Umożliwiło to stworzenie treningu opartego na zmianach czynności mózgu pod wpływem treningu. Specjalistycznie uwarunkowany trening prowadzi do wzrostu walorów funkcji poznawczych mózgu oraz poprawia jakościowo pracę mózgu, co skutkuje ogólną poprawą funkcjonowania organizmu ludzkiego. 

Jak to wygląda w praktyce?

W praktyce oznacza to, że poprzez treningu możemy widzieć i doskonalić funkcje naszego umysłu w jasny i prosty sposób. Czynność mózgu zostaje „przepisana” na postać gry, której poszczególne elementy odpowiadają za różne aspekty jego funkcjonowania. W ten przyjemny sposób możemy usprawnić funkcje naszego umysłu. Trening neurofeedback prowadzony jest przez neuroterapeutę, który czuwa nad jego przebiegiem i przez cały czas modyfikuje trudność treningu w taki sposób, aby trenowany uzyskał najkorzystniejszą harmonię czynności mózgu. 

Jak przebiega trening?

Podczas pierwszego spotkania terapeuta przeprowadza wywiad, wstępne badanie czynności bioelektrycznej mózgu oraz objaśnia dalszy przebieg treningów. Następnie sporządza indywidualny protokół treningowy, na podstawie którego realizowane są kolejne zadania. Pacjent siedzi przed monitorem, mając przed sobą dynamiczną planszę wideo. Osobie poddawanej treningowi lekarz przykleja do głowy i uszu elektrody komputerowego aparatu elektroencefalograficznego zapisującego przebieg fal mózgowych. Na swoim monitorze widzi je w postaci wykresów, podczas gdy na drugim ekranie badany obserwuje emisję tych fal w postaci bardziej przystępnej wideogry. Pod wpływem kontrolowanych zmian stanu swojego umysłu, pacjent zmienia parametry gry na monitorze, np. samochód będzie jechał do przodu tylko wtedy, gdy pacjent będzie zrelaksowany, a przy braku odpowiedniego poziomu koncentracji auto będzie zbaczało z drogi. Terapeuta na drugim monitorze na bieżąco monitoruje „wyniki” i cały czas kontroluje zakres i częstotliwość fal emitowanych przez mózg, informuje pacjenta, o tym co należy zmienić, motywuje do pracy tak, aby pacjent miał racjonalnie umieszczoną poprzeczkę trudności.  Najczęściej trening odbywa się 1-2 razy w tygodniu. Do uzyskania długotrwałej poprawy funkcjonowania mózgu wystarczy na ogół około 20 treningów, choć nic nie stoi na przeszkodzie, aby trenować swój umysł dowolnie długo. Każdorazowy trening trwa około 45 minut i wymaga jedynie determinacji do pracy.

Dokonując obrazowego porównania, trening mózgu przypomina bardzo ćwiczenie mięśni w siłowni. 

Bo tak faktycznie jest.  Na siłowni stopniowo zwiększamy obciążenie, stopniowo wykonujemy trudniejsze ćwiczenia, widzimy progres nie tylko w lustrze, ale też w życiu codziennym. Podobnie jest z naszym umysłem. W treningu neurofeedback efekty są namacalne, szczególnie wtedy, gdy  staniemy przed sytuacją, która jeszcze niedawno nas przerastała. A my z niej wyjdziemy zwycięsko. 

Co zyskam trenując?

Treningi neurofeedback są w pełni spersonalizowane, czyli ich zadaniem jest uzyskanie poprawy funkcji najistotniejszych dla danej osoby. Najczęściej skupiamy się na poprawie: funkcji poznawczych, czyli zdolności do uczenia się, na koncentracji uwagi, ćwiczeniu pamięci, poprawie jakości snu, koordynacji psychomotorycznej i refleksu, odporności na stres. Efekty treningu neurofeedback to również łatwiejsze podejmowanie decyzji, wzrost kreatywności, przyspieszone uczenie się, zwiększona produktywność, mniejsza podatność na „wypalanie się”, zahamowanie lęków i tremy, głębszy i łatwiej osiągalny relaks, zwiększenie pewności siebie i asertywności, rozwój inteligencji emocjonalnej. Dane o treningu neurofeedback dowodzą, że 5 treningów neurofeedback znacząco poprawia funkcjonowanie pamięci krótkotrwałej, po 20 treningach zwiększa się zdolność koncentracji średnio o 22 procent, a czas reakcji sportowców skraca się średnio o 25 procent. 40 treningów pozwala podnieść iloraz inteligencji średnio o 12 punktów IQ. 

Kto najczęściej korzysta z treningu osiągnięć metodą neurofeedbacku?

Każdy, kto widzi konieczność rozwoju w kwestiach, o których przed chwilą wspominałem. To osoby intensywnie używające własnej głowy, ludzie często stający wobec wyzwań. Także osoby narażone na znaczny poziom stresu. Należą do nich m.in. biznesmeni, sportowcy, managerowie i kadra zarządzająca, lekarze, piloci, artyści, politycy, wysokiej klasy specjaliści, policjanci, a także studenci. 

Wspomniał pan o stresie...

Wyobraźmy sobie, że czeka nas prawdziwe wyzwanie, być może najtrudniejsza próba w naszym życiu. To może być walka o medal mistrzostw świata w przypadku sportowca, prezentacja wyników finansowych przed akcjonariuszami w przypadku biznesmena, expose w telewizji w przypadku premiera czy prezydenta, czy też ważny egzamin na studiach. Każda taka sytuacja wywołuje stres, podwyższony poziom emocji. Coraz częściej żyjemy też w ciągłym stresie, coraz mniej potrafimy radzić sobie z problemami. Nie bez znaczenia jest także fakt, że stres jest główną przyczyną, bądź sprzyjającym podłożem, większości chorób. Lepsze wykorzystanie zasobów umysłu, oprócz znaczenia dla jakości życia prywatnego, staje się coraz pilniejszą potrzebą społeczną i ekonomiczną. Neurofeedback jest szansą wobec tych współczesnych zagrożeń i potrzeb.

Skoro mówi pan o problemach zdrowotnych, to zapytam czy ta metoda również leczy?

Neurofeedback oprócz świetnych efektów u osób zdrowych pozwala też na wpomaganie leczenia niektórych schorzeń, a w szczególności migren, neurorehabilitacji po udarach i urazach, zaburzeń koncentracji uwagi, uzależnień, ADHD, ADD, padaczki, schorzeń neurologicznych wieku podeszłego. Treningi w tych stanach są oczywiście skoordynowane z leczeniem neurologicznym.